Οι οδικές μεταφορές κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στη διακίνηση εμπορευμάτων και ανθρώπων μεταξύ
των υπολοίπων κατηγοριών μεταφορών. Για να επιτευχθεί η ανάπτυξη τους και η ποιοτική λειτουργία τους
είναι απαραίτητη προϋπόθεση η αυξημένη ασφάλειά τους. Ειδικότερα, η ασφάλεια των οδικών σηράγγων
είναι ένα θέμα μείζονος σημασίας καθώς οι σήραγγες αποτελούν βασικό τμήμα των οδικών υποδομών, το
οποίο έχει ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις σε κεφάλαιο και ανθρώπινο δυναμικό. Η βελτίωση της
κατασκευαστικής τεχνολογίας, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, έχει αναδείξει ακόμα
περισσότερο τη συμβολή των σηράγγων ως μια οικονομικά πρόσφορη λύση στην ανάπτυξη νέων οδικών
δικτύων. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται και στον ελληνικό χώρο καθώς η κατασκευή των νέων οδικών
αξόνων (ΑΙΓΑΙΟΥ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ, ΜΟΡΕΑΣ, ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ, ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ) κατέστησε την Ελλάδα
την τέταρτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό σηράγγων μήκους άνω των 500 μέτρων. Ωστόσο, η
χρήση των οδικών σηράγγων, παρά το γεγονός ότι συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη,
εμπεριέχει ταυτοχρόνως και έναν ιδιαιτέρως σημαντικό εγγενή κίνδυνο που αφορά τη σοβαρότητα των
ατυχημάτων που πιθανόν να συμβούν εντός τους, όπως είναι τα ατυχήματα με εμφάνιση πυρκαγιάς. Όταν
συμβούν τέτοια ατυχήματα, λόγω του κλειστού περιβάλλοντος των σηράγγων, μπορούν να προκληθούν
δυσμενείς επιπτώσεις ιδιαίτερα όσον αφορά τις ανθρώπινες απώλειες και τις καταστροφές στον εξοπλισμό
και την υποδομή της σήραγγας. Έτσι, οι οδικές σήραγγες έχουν πλέον αναχθεί σε πολύπλοκα
κοινωνικό-τεχνικά συστήματα. Για να επιτευχθεί η αύξηση της ασφάλειας των σηράγγων κατά τη φάση της
λειτουργίας τους προτείνεται από την παρούσα ερευνητική ομάδα ένα νέο πρωτότυπο και καινοτόμο
ολιστικό σύστημα διαχείρισης των εκτάκτων καταστάσεων σε οδικές σήραγγες μέσω εξελιγμένων
τεχνολογικών και ανθρωποκεντρικών μεθόδων. Οι έκτακτες καταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την
εκδήλωση πυρκαγιάς εντός της σήραγγας, την παρουσία υψηλού επιπέδου μονοξειδίου και λοιπών
τοξικών αερίων, την έκλυση/διαρροή εύφλεκτων πτητικών υγρών/αερίων στο οδόστρωμα ή εν γένει στο
εσωτερικό περιβάλλον της σήραγγας, κ.λπ. Με σκοπό την αύξηση της ασφάλειας των σηράγγων κατά τη
λειτουργία τους, το προτεινόμενο σύστημα ολιστικής διαχείρισης εκτάκτων καταστάσεων μαζί με τα ευφυή
εργαλεία διαχείρισης που το συνοδεύουν, επιτυγχάνουν τους ακόλουθους κεντρικούς στόχους: (α)
ανάπτυξη ενός ολιστικού συστήματος για τη διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων που μπορούν να
προκύψουν στο σύστημα των σηράγγων. Λαμβάνοντας δηλαδή υπόψη, το είδος των ατυχημάτων (κυρίως
φωτιά), το διαθέσιμο εξοπλισμό, τη συμπεριφορά των χρηστών και τις ενέργειες των χειριστών του κέντρου
ελέγχου και εν γένει του προσωπικού λειτουργίας. (β) ενημέρωση/εκπαίδευση των χειριστών των κέντρων
ελέγχου κυκλοφορίας των σηράγγων που έχουν τον πρώτο και τον κεντρικό ρόλο στη διαχείριση των
περιστατικών, (γ) ενδελεχή εξέταση της πυρκαγιάς εντός της σήραγγας, καθώς αποτελεί την κρισιμότερη
έκτακτη κατάσταση σε μια σήραγγα, (δ) κατανόηση της εξέλιξης συμβάντων μέσα από τη διερεύνηση της
συμπεριφοράς των χρηστών κατά τη διαδικασία της εκκένωσης της σήραγγας (ε) ανάπτυξη ενός ευφυούς
συστήματος επικοινωνιών για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εκτάκτων καταστάσεων. Με την
ανάπτυξη και ενσωμάτωση των ευφυών υπηρεσιών, το προτεινόμενο σύστημα θα είναι ένα από τα πρώτα
πλέον ολοκληρωμένα συστήματα που θα προτείνει μέσω ενός διαδραστικού βοηθού στον χειριστή του
κέντρου επιχειρήσεων τα κατάλληλα πρωτοκόλλα απόκρισης και μεθόδους διαχείρισης πόρων σε
περιπτώσεις έκτακτων καταστάσεων, ενώ παράλληλα μέσω διεπαφής / διάδρασης ανθρώπου-ρομπότ
(chat bot) στην εφαρμογή του κινητού τηλεφώνου θα δίνει τη δυνατότητα στο σχετικό προσωπικό με
φωνητικές ή γραπτές ερωτήσεις να ενημερώνεται για την εξέλιξή τους.
«Υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ και συγχρηματοδοτήθηκε από
την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα &
Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) (κωδικός έργου: Τ1ΕΔΚ-02374)»